Karaciğer; vücuda giren ve zararlı olabilecek toksik maddeleri temizlemekle görevlidir. Bu nedenle enfeksiyöz organizmalar, ilaçlar gibi zararlı etkenlerin hedefi haline gelir. Bunun dışında; sindirim için gerekli enzim ve proteinlerin üretilmesini, vitamin yağ gibi enerji kaynaklarının depolanmasını, kanın pıhtılaşmasını sağlayan faktörlerin üretimini sağlar.
UYARI : Kuşlarda karaciğer hastalıkları genellikle yavaş ilerler. Bu nedenle herhangi bir klinik belirti göstermeden, karaciğerin %75'e kadarı zarar görebilir.
Karaciğerin kendini yenileyebilme kapasitesine sahiptir. Ana yapısı korunduğu sürece, karaciğer kendini hızlı bir şekilde iyileştirir. Akut karaciğer hastalıklarında bu durum görülür. Ancak ana yapı bozulursa, karaciğer kendini yenileyemezse; çoğunlukla fibrozis* şekillenir, bu durumda da karaciğerin eski haline dönmesi çok zordur. Fibrozis'in erken döneminde tedaviye yanıt verebilir ancak ilerlediği durumda geriye dönüş olmaz. Bu nedenle ne kadar erken teşhis edilirse ve tedaviye başlanırsa, iyileşme ihtimali de aynı oranda artar.
Fiprozis : Karaciğer dokusunun bağ dokuya dönüşmesidir. Bağ dokuya dönüşen kısımlar, fonksiyonunu kaybetmiştir. Bu yüzden fibrozis oluşumu arttıkça, karaciğer eskisi gibi çalışamayacak ve kendini yenileyemeyecektir.
Kuşlarda Karaciğer Hastalıklarının Sebepleri
Ne kadar kendini yenileyebilme kapasitesine sahip olsa da, kuşlarda karaciğer hastalıklarına yaygın rastlanmaktadır. Bunun nedenlerinden kısaca bahsedersek;
- Doğmasal anomaliler
- Travma
- Metabolik ve beslenmeye bağlı bozukluklar (Gut, kötü kaliteli diyet, açlık, hipotiroidizm…)
- Toksisite (kurşun, bakır, demir, fosfor, D3 vitamini birikimi, küf kaynaklı toksinler, bitki zehirlenmeleri…)
- Parazit, Bakteri, Virüs, Mantar gibi enfeksiyöz ajanlar
- Dolaşım bozuklukları
- Neoplastik oluşumlar (Fibrosarkoma, Safra yolu karsinoması gibi tümoral oluşumlar)
NOT : Tohum, yer fıstığı, ayçekirdeği gibi yağlı diyet ağırlıklı beslenme, karaciğer yağlanmasına sebep olmaktadır.
NOT : Kontamine yemlerde mantar toksinleri bulunmaktadır. Bu toksinler, kuşunuzun zehirlenmesine sebep olur. Bu nedenle açık olarak satılan yemleri kullanmamalısınız.
Kuşlarda Karaciğer Hastalıklarının Belirtileri
Bu belirtiler, karaciğere spesifik değildir, birçok farklı hastalıkta görülebilecek belirtilerdir. Bu nedenle tanı yöntemlerine başvurarak daha fazla veri elde edilmesi gerekir. Altını çizdiğimiz belirtiler, karaciğer açısından önemli belirtilerdir.
- Gaga ve tırnakların aşırı uzaması
- Yeşil ürat (Dışkının beyaz kısmının yeşile dönmesi)
- Kabarık durması
- İştahsızlık
- Depresyon
- İshal
- Karın şişliği
- Nöbet
- Kilo kaybı
- Yeme ve içme artışı (Poliüri ve polidipsi)
- Anormal tüyler (tüy kalitesi ve renginde değişimler)
Kuşlarda Karaciğer Hastalıkları Nasıl Teşhis Edilir?
- Tam kan sayımı ile enfeksiyöz, toksin gibi ajanların olup olmadığı, dehidrasyon durumu, anemi gibi bulguların şiddeti hakkında fikir edinilir.
- Biyokimyasal testler ile karaciğer hasarı, safra durgunluğu, karaciğer yağlanması gibi durumları gösteren enzim değerleri ölçülür ve var olan patolojilerin şiddeti hakkında fikir edinilir.
- Karaciğerin boyutunu, konumunu, şeklini değerlendirmek için radyografiler çekilebilir.
- Laparoskopi ile karaciğer doğrudan incelenebilir.
- Bazı hastalıklar çok geç fark ediliyor veya ani ölüme sebep olabiliyor. Böyle durumlarda tanı, nekropsi (otopsi) ile belirlenir.
Kuşlarda Karaciğer Hastalıklarının Tedavisi
-
Karaciğer hastalığına sebep olan etkene yönelik tedavi hazırlanarak esas etken ortadan kaldırılmalıdır. Bunun yanı sıra karaciğerin kendini yenileyebilmesine destek olacak bitkisel ürünler kullanılabilir. Hekiminiz bu durumları göz önünde bulundurarak, kuşunuz için uygun bir reçete hazırlayacaktır.
-
Karbonhidrat, protein, yağ ve lif dengesine sahip bir diyete geçiş yapılmalıdır. Uzun vadede pelet yem, tohum yem, meyve sebzelerden oluşan dengeli bir diyetle beslenmelidir.
-
Egzersiz yapmalı, sürekli kafeste kalmamalıdır.
-
Bazı durumlarda maalesef tedavi şansı yoktur, sadece kuşunuzun yaşam kalitesini iyileştirmeye yönelik tedavi uygulanır.
UYARI : Kuşunuzun sahibi olarak, onun kişiliğini herkesten daha iyi tanıyan sizsiniz. Eğer kuşunuzun hasta olduğunu düşünüyorsanız, mutlaka veteriner hekime danışmalısınız.
Kliniğimizin kuş veteriner hekimliği hakkında bilgi almak için tıklayınız.